Anatomia

Przedmiot podstawowy

semestr 02

Ćwiczenia
Wykład

(M14) Pokaz slajdów
(M15) Praca pod kierunkiem
(M16) Praca w grupach
(M17) Prezentacje multimedialne
(M2) Ćwiczenia laboratoryjna
(M22) Wykłady
(M6) Film
(M9) Metoda problemowa

(F3) Kolokwium

(P4) Test

Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z nazewnictwem i budową anatomiczną ciała ludzkiego, przede wszystkim aparatu ruchu oraz topografią narządów i układów z uwzględnieniem zależności pomiędzy budową a spełnianymi funkcjami.

Wymaganie wstępne: Umiejętność wykorzystania wiedzy biologicznej z zakresu szkoły średniej.

ANATOMIA, II semestr

Wykład 1

1. Ogólny podział układu nerwowego i jego rola.

2. Budowa i funkcja komórki nerwowej właściwej oraz tkanki glejowej.

3. Podstawowe definicje: substancja szara, substancja biała, neuron, neuromer, nerw.

4. Substancja szara i biała: formy występowania i lokalizacja.

5. Rodzaje receptorów, budowa i funkcja synapsy, mediatory.

6. Opony mózgowia i krążenie płynu mózgowo- rdzeniowego.

Wykład 2

1. Ośrodki korowe i podkorowe: ruchu, czucia powierzchownego i głębokiego, wzroku, słuchu, statyki, węchu i smaku.

Wykład 3

1. Drogi nerwowe; podział, przebieg i funkcja.

2. Główne drogi ruchowe (zstępujące):

a) piramidowe: korowo- rdzeniowa boczna i przednia, korowo- jądrowa,

b) pozapiramidowe: czerwienno- rdzeniowa, pokrywowo- rdzeniowa, siatkowo- rdzeniowa, przedsionkowo- rdzeniowa, oliwkowo- rdzeniowa.

3. Główne drogi czuciowe (wstępujące):

a) rdzeniowo- wzgórzowa boczna i przednia,

b) rdzeniowo- opuszkowa,

c) rdzeniowo- móżdżkowa przednia i tylna,

d) jądrowo- wzgórzowa.

Wykład 4

1. Nerwy czaszkowe

Wykład 5

1. Układ nerwowy autonomiczny i jego ośrodki w centralnym układzie nerwowym.

2. Część współczulna i przywspółczulna układu autonomicznego.

3. Sploty nerwowe układu autonomicznego.

4. Łuki odruchowe układu autonomicznego.

5. Drogi nerwowe układu autonomicznego.

Wykład 6

1. Powłoka wspólna.

2. Budowa i funkcja wytworów skóry; włosy, paznokcie, gruczoły skóry, sutki.

3. Narząd wzroku i droga wzrokowa.

4. Narząd węchu i droga węchowa.

Wykład 7

1. Powtórzenie wiadomości z ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Wykład 8

1. Ogólny plan budowy i rola układu krwionośnego.

2. Krążenie płucne – krążenie małe.

3. Schemat przepływu chłonki, przewody i pnie oraz węzły chłonne.

4. Narządy paralimfatyczne.

Wykład 9

Narządy płciowe żeńskie i męskie.

Wykład 10

1. Mechanika oddychania płucnego.

2. Funkcja układu oddechowego, oddychanie płucne i tkankowe.

3. Grono – jednostka anatomiczna i funkcjonalna płuc.

4. Płuca i opłucna

Wykład 11

1. Funkcja układu pokarmowego w organizmie i lokalizacja jego narządów.

2. Wielkie gruczoły trawienne: wątroba i trzustka.

Wykład 12

Układ wewnątrzwydzielniczy – narządy dokrewne mężczyzn i kobiet.

Wykład 13

1. Koło tętnicze mózgu.

2. Układ żyły wrotnej.

3. Krążenie dziwne w obrębie; nerek, wątroby i śledziony.

4. Krążenia oboczne.

Wykład 14

Powtórzenie wiadomości z układów trzewnych.

Ćwiczenia 1

1. Budowa i funkcja rdzenia kręgowego:

a) substancja szara i biała w rdzeniu kręgowym, neuromery,

b) korzenie, pień i gałęzie nerwu rdzeniowego, zwoje międzykręgowe,

c) opony rdzenia kręgowego.

2. Łuk odruchowy: budowa, funkcja, rodzaje.

3. Rdzeń przedłużony: budowa i funkcja.

4. Wprowadzenie do palpacji, nauka technik palpacji. Palpacja struktur kostnych i wybranych struktur więzadłowych obręczy kończyny górnej oraz ramienia.

Ćwiczenia 2

1.Tyłomózgowie wtórne.

2. Śródmózgowie.

3. Międzymózgowie.

4. Palpacja struktur kostnych i wybranych struktur więzadłowych przedramienia oraz ręki.

Ćwiczenia 3

1. Kresomózgowie.

2. Nerwy rdzeniowe oraz obszar ich unerwienia.

3. Sploty nerwowe: szyjny, ramienny.

4. Palpacja struktur kostnych i wybranych struktur więzadłowych kręgosłupa oraz obręczy kończyny dolnej.

Ćwiczenia 4

1. Sploty nerwowe: lędźwiowy, krzyżowy, sromowy i guziczny.

2. Gałęzie nerwów międzyżebrowych.

3. Przeprowadzanie impulsów nerwowych od receptora do efektora.

4. Palpacja struktur kostnych i wybranych struktur więzadłowych klatki piersiowej oraz czaszki.

Ćwiczenia 5

1. Narząd słuchu i równowagi oraz drogi zmysłowe: słuchowa i statyczna.

2. Narząd smaku i droga smakowa

3. Palpacja struktur kostnych i wybranych struktur więzadłowych kończyny dolnej wolnej.

Ćwiczenia 6 i 7

1. Powtórzenie i zaliczenie wiadomości z układu nerwowego - kolokwium.

2. Powtórzenie i praktyczne zaliczenie wiadomości anatomii palpacyjnej – ukł. kostny.

Ćwiczenia 8

Układ krwionośny

1. Budowa i funkcja serca i naczyń krwionośnych.

2. Aorta i jej główne odgałęzienia.

3. Palpacja mięśni oraz wybranych nerwów i naczyń krwionośnych grzbietu, obręczy kończyny górnej i ramienia.

Ćwiczenia 9

Układ krwionośny (c.d.),

1. Żyły główne i ich dopływy.

2. Palpacja mięśni oraz wybranych nerwów i naczyń krwionośnych przedramienia i ręki.

Ćwiczenia 10

Układ oddechowy

1. Jama nosowa i gardło.

2. Krtań i powstawanie głosu.

3. Tchawica i oskrzela.

4. Palpacja mięśni oraz wybranych nerwów i naczyń krwionośnych brzucha, klatki piersiowej oraz szyi i głowy.

Ćwiczenia 11

Układ pokarmowy

1. Jama ustna, gardło i przełyk.

2. Żołądek, jelito cienkie i grube.

3. Otrzewna.

4. Palpacja mięśni oraz wybranych nerwów i naczyń krwionośnych obręczy kończyny dolnej i uda.

Ćwiczenia 12

Układ moczowy

1. Budowa i funkcja nerek.

2. Moczowody i pęcherz moczowy.

3. Cewka moczowa (męska i żeńska).

4. Palpacja mięśni oraz wybranych nerwów i naczyń krwionośnych podudzia i stopy.

Ćwiczenia 13 i 14

1. Powtórzenie i zaliczenie wiadomości z układów trzewnych - kolokwium.

2. Powtórzenie i praktyczne zaliczenie wiadomości z anatomii palpacyjnej – ukł. mięśniowy oraz wybrane naczynia krwionośne i nerwy.

Literatura podstawowa:

1. Ignasiak Z.: Anatomia układu ruchu. Wrocław, 2007, Elsevier Urban & Partner.

2. Ignasiak Z.: Anatomia narządów wewnętrznych i układu nerwowego człowieka. Wrocław, 2008, Elsevier Urban & Partner.

3. Sokołowski B., Błyszczuk J.: Zarys anatomii człowieka. Cześć I- IV. Kraków, 2001, Wydawnictwo Skryptowe AWF.

4. Sobotta J.: Atlas anatomii człowieka. Tom I- II. Wrocław, 2008, Elsevier Urban & Partner.

5. Tixa S.: Atlas anatomii palpacyjnej. Warszawa 2008, PZWL.

6. Jorritsma W.: Anatomia na żywym człowieku. Wstęp to teorii manualnej. 2004, Elsevier Urban & Partner, Wrocław.

7. Muscolino J. E.: Badanie palpacyjne układów mięśniowego i kostnego z uwzględnieniem punktów spustowych, stref odruchowych i stretchingu. Wrocław 2011, Elsevier Urban & Partner.

8. Field D.: Anatomy. Palpation & Surface Markings, 2001.

Literatura uzupełniająca:

1. Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. Tom I- IV. Warszawa, 2007, PZWL.

2. Sokołowska- Pituchowa.: Anatomia człowieka. Warszawa, 2008, PZWL.

3. Netter F. H.: Atlas anatomii człowieka. Polskie mianownictwo anatomiczne. Wrocław, 2011, Elsevier Urban & Partner.

A.W1. Student zna i rozumie budowę anatomiczną poszczególnych układów organizmu ludzkiego i podstawowe zależności pomiędzy ich budową i funkcją w warunkach zdrowia i choroby, a w szczególności układu narządów ruchu;

A.W3. Student zna i rozumie mianownictwo anatomiczne niezbędne do opisu stanu zdrowia;

A.W8. Student zna i rozumie podstawy funkcjonowania poszczególnych układów organizmu człowieka oraz narządów ruchu i narządów zmysłu;

A.U1. Student potrafi rozpoznawać i lokalizować na fantomach i modelach anatomicznych zasadnicze struktury ludzkiego ciała, w tym elementy układu ruchu, takie jak elementy układu kostno-stawowego, grupy mięśniowe i poszczególne mięśnie;

A.U2. Student potrafi palpacyjnie lokalizować wybrane elementy budowy anatomicznej i ich powiązania ze strukturami sąsiednimi, w tym kostne elementy będące miejscami przyczepów mięśni i więzadeł oraz punkty pomiarów antropometrycznych, mięśnie powierzchowne oraz ścięgna i wybrane wiązki naczyniowo-nerwowe;

Metody oceny na ćwiczeniach

Ocena formująca w II semestrze:

• zaliczenie układu nerwowego,

• zaliczenie układów trzewnych,

• zaliczenie schematów unerwienia oraz unaczynienia tętniczego i żylnego,

• zaliczenie anatomii palpacyjnej układu kostno-więzadłowego,

• zaliczenie anatomii palpacyjnej układu mięśniowego oraz wybranych struktur nerwów obwodowych i naczyń krwionośnych .

Ocena podsumowująca: średnia ważona ocen formułujących.

Warunki zaliczenia przedmiotu w II semestrze:

• obowiązuje znajomość zagadnień z poprzednich zajęć,

• dopuszczenie do zaliczenia na podstawie 100% obecności na zajęciach oraz aktywne w nich uczestniczenie,

• uzyskanie zaliczenia z: układu nerwowego i trzewnego oraz palpacji układu kostno-więzadłowego, mięśniowego oraz wybranych struktur nerwów obwodowych i naczyń krwionośnych.

Egzamin końcowy: test z całości materiału.