Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Fizjologia starzenia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: WKFA-SM>FIZSTA
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Fizjologia starzenia
Jednostka: Zakład Fizjologii i Biochemii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
KATEGORIA PRZEDMIOTU:

Przedmiot podstawowy

CZAS TRWANIA PRZEDMIOTU:

semestr 03

FORMA ZAJĘĆ, LICZBA GODZIN:

Ćwiczenia
Wykład

METODY DYDAKTYCZNE:

(M13) Opis
(M14) Pokaz slajdów
(M16) Praca w grupach
(M19) Symulacja
(M2) Ćwiczenia laboratoryjna
(M22) Wykłady
(M4) Dyskusja

METODY OCENY - FORMUJĄCA:

(F1) Aktywność na zajęciach
(F2) Ćwiczenia praktyczne

METODY OCENY - PODSUMOWUJĄCA:

(P4) Test

Skrócony opis:

INFORMACJE O NAUCZYCIELACH AKADEMICKICH

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA KARTĘ:

dr Marek Bawelski (kontakt: marek.bawelski@awf.krakow.pl)

OSOBY PROWADZĄCE PRZEDMIOT:

dr Marek Bawelski (kontakt: marek.bawelski@awf.krakow.pl)

mgr Mateusz Mardyła (kontakt: mateusz.mardyla@awf.krakow.pl)

WYMAGANIA WSTĘPNE:

Znajomość podstaw fizjologii ogólnej człowieka i fizjologii wysiłku fizycznego.

CELE PRZEDMIOTU:

Cel 1. Zdobycie wiedzy i podstawowych umiejętności w zakresie oceny fizjologicznych reakcji organizmu u osób starszych.

Pełny opis:

TEMATYKA WYKŁADÓW (15h):

1. Podstawowe definicje związane z fizjologią starzenia się organizmu człowieka np. gerontologia, geriatria, starzenie się. Znaczenie aktywności fizycznej w profilaktyce niepełnosprawności osób starszych.

2. Starzenie się w aspekcie klinicznym. Zmiany cech somatycznych i składu ciała osób starszych. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego oraz narządów zmysłów: dotyku, wzroku (presbiopia), słuchu, węchu i smaku.

3. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: mięśniowego (zjawisko sarkopenii) i szkieletowego (zjawisko osteopenii i osteoporozy). Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: sercowo-krążeniowego i oddechowego.

4. Anatomiczne i fizjologiczne zmiany w układzie oddechowym determinujące wydolność organizmu człowieka będące następstwem procesu starzenia się.

5. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka. Maksymalna siła mięśni szkieletowych człowieka (MVC – maximal voluntary contraction). Maksymalna moc mięśni (MPO – maximal power output).

6. Zmiany VO2max wraz z upływem lat. Przyczyny zmniejszania się wartości VO2max u osób starszych.

7. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening siłowy, trening wytrzymałościowy.

TEMATYKA ĆWICZEŃ (30h):

1. 1. Zajęcia organizacyjne, zasady realizacji zaliczenia ćwiczeń, zasady BHP w trakcie zajęć praktycznych.

2. Kombinezon geriatryczny jako metoda symulacji ograniczeń funkcjonalnych związanych z wiekiem.

3. Zmiany częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego, ocena reakcji ortostatycznej.

4. Porównanie reakcji organizmu w próbie Martinetta bez i z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego.

5. Ocena wyników próby Ruffiera bez i z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego.

6. Ocena wydolności organizmu i możliwości wykonania próby PWC 170 z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego.

7. Wielkość deficytu i długu tlenowego w wysiłku z symulacją ograniczeń funkcjonalnych, ocena kosztu energetycznego wysiłku marszowego.

8. Wielkość deficytu i długu tlenowego… cd.

9. Ocena wybranych aspektów funkcjonowania organizmu u osób starszych:

- zaburzeń narządu równowagi (błędnika) na podstawie prób: Romberga, Unterbergera

- badanie postawy ciała oraz sprawności podczas chodu - próba Babińskiego-Weilla (test chodu gwiaździstego).

10. Test „Wstań i idź” (Timed Up and Go Test), jako wyznacznik prawidłowych zdolności motorycznych podczas chodu.

11. Test 6-minutowego marszu. Wykorzystanie kombinezonu geriatrycznego w celu symulowania zmian geriatrycznych u osób młodych i oceny ich wpływu na wskaźniki układu krążeniowo-odechowego i wydolność organizmu.

12. Ocena wydolności tlenowej organizmu w próbie Astranda w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego.

13. Ocena wydolności tlenowej organizmu w próbie Margarii w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego.

14. Test Fullerton (Senior Fitness Test).

15. Zajęcia zaliczeniowe.

Literatura:

LITERATURA PODSTAWOWA:

1. Marchewka A, Dąbrowski Z, Żołądź JA. Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012.

2. Osiński W. Gerokinezjologia: Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.

3. Mucha D, Mikulakova W. Aktywność ruchowa w okresie starzenia jako element profilaktyki zdrowotnej. Wydawnictwo PPWSZ w Nowym Targu, Nowy Targ, 2014.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Kozłowski K, Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PWN, Warszawa, 1999.

2. Górski J, Celichowski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008.

Efekty uczenia się:

EU1. Wiedza:

Student definiuje pojęcia dotyczące czynności i funkcjonowania poszczególnych układów fizjologicznych u osób starszych.

(KFOS2_W01, P7S_WG, P7U_W)

(KFOS4_W01, P7S_WG, P7U_W)

(KFOS6_W01, P7S_WK, P7U_W)

EU2. Umiejętności:

Student wykonuje podstawowe pomiary wskaźników fizjologicznych u osób starszych.

(KFOS2_U01, P7S_UW, P7U_U)

EU3. Umiejętności:

Student interpretuje wyniki podstawowych wskaźników fizjologicznych u osób starszych podejmujących aktywność fizyczną i sporządza raport z ćwiczeń laboratoryjnych.

(KFOS2_U01, P7S_UW, P7U_U)

EU4. Kompetencje społeczne:

Student zasięga opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu i jest gotowy do działań na rzecz promocji zdrowia osób starszych.

(KFOS2_K01, P7S_KK, P7S_UK, P7U_K)

(KFOS2_K05, P7S_KO, P7U_K)

Metody i kryteria oceniania:

OCENA FORMUŁUJĄCA :

1. Aktywność na zajęciach.

OCENA PODSUMOWUJĄCA:

1. Test

WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU:

1. Obecność i aktywność indywidualna i grupowa na zajęciach.

2. Zaliczenie testu.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/21" (zakończony)

Okres: 2020-10-01 - 2021-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Dziekańskie, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: MAREK BAWELSKI
Prowadzący grup: ANDRZEJ MARKOWSKI
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Dziekańskie, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: ANDRZEJ MARKOWSKI
Prowadzący grup: ANDRZEJ MARKOWSKI
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie
Wykład - Egzamin
Skrócony opis:

INFORMACJE O NAUCZYCIELACH AKADEMICKICH

OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA KARTĘ:

dr Andrzej Markowski (kontakt: andrzej.markowski@awf.krakow.pl)

OSOBY PROWADZĄCE PRZEDMIOT:

dr Andrzej Markowski (kontakt: andrzej.markowski@awf.krakow.pl)

WYMAGANIA WSTĘPNE:

Znajomość podstaw fizjologii prawidłowej człowieka.

CELE PRZEDMIOTU:

Cel 1. Zdobycie wiedzy i podstawowych umiejętności w zakresie oceny fizjologicznych reakcji organizmu u osób starszych.

Pełny opis:

TEMATYKA WYKŁADÓW (15h):

1. Podstawowe definicje związane z fizjologią starzenia organizmu człowieka: gerontologia, geriatria, starzenie się. Płaszczyzny starzenia się: biologiczna, psychologiczna, społeczno-socjalna.

2. Starzenie się w aspekcie klinicznym. Zmiany cech somatycznych i składu ciała osób starszych: wysokości i masy ciała. Zmiany starcze w obrębie skóry i jej wytworów: włosów i paznokci.

3. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego oraz narządów zmysłów: dotyku, wzroku (presbiopia), słuchu, węchu i smaku.

4. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: mięśniowego (zjawisko sarkopenii) i szkieletowego (zjawisko osteopenii i osteoporozy).

5. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: sercowo-krążeniowego i oddechowego.

6. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, wątroba, trzustka) i wydalniczego (nerki).

7. Anatomiczne i fizjologiczne zmiany w układzie oddechowym determinujące wydolność organizmu człowieka będące następstwem procesu starzenia się.

8. Mechanika układu oddechowego, przyczyny zmian w podatności płuc, MIP (maximum inspiratory pressure – maksymalne ciśnienie wdechowe).

9. Immunologiczne zmiany w układzie oddechowym. Zmiany czynnościowe w płucach dotyczące TLC i jej składowych pod wpływem postępującego wieku. Zjawisko niedotlenienia, hipoksji i hiperkapnii.

10. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka. Maksymalna siła mięśni szkieletowych człowieka (MVC – maximal voluntary contraction). Maksymalna moc mięśni (MPO – maximal power output).

11. Zjawisko hipokinezy i jej wpływ na układ mięśniowy i nerwowy.

12. Postępujące zmiany VO2max wraz z upływem lat. Przyczyny zmniejszania się wartości VO2max u osób starszych.

13. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening siłowy.

14. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening wytrzymałościowy.

15. Kolokwium zaliczeniowe z przedmiotu.

TEMATYKA ĆWICZEŃ (30h):

1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie zasad BHP w trakcie realizacji zajęć praktycznych.

2. Ocena zaburzeń narządu równowagi (błędnika) u osób starszych na podstawie wybranych prób: Romberga, Unterbergera.

3. Próba Babińskiego-Weilla (test chodu gwiaździstego) – badanie postawy ciała oraz sprawności osób starszych podczas chodu.

4. Test „Wstań i idź” (Timed Up and Go Test), jako wyznacznik prawidłowych zdolności motorycznych podczas chodu u osób starszych.

5. Ocena chodu, równowagi i ryzyka upadków przy pomocy testu Tinetti (POMA).

6. Metoda pomiaru ciśnienia tętniczego krwi na podstawie metody Korotkowa oraz częstości skurczów serca metodą palpacyjną u seniorów. Próba czynnościowa układu krążenia na przykładzie próby Cramptona, sposób wyliczania wskaźnika Cramptona (IC) w celu oceny sprawności układu naczyniowego na zmienne ciśnienie ortostatyczne łożyska naczyniowego.

7. Ocena stanu funkcjonalnego naczyń krwionośnych obwodowych na podstawie testów: Allena, Adsona i Homansa.

8. Kolokwium – próby czynnościowe w ocenie układów: nerwowego i krążenia u osób starszych.

9. Fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń fizycznych u osób starszych.

10. Wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na zmniejszenie wydolności organizmu osób starszych. Przyczyny ograniczania aktywności fizycznej przez osoby starsze. Patofizjologiczne skutki ograniczania aktywności fizycznej przez osoby starsze.

11. Zmiany fizjologiczne w poszczególnych układach u osób starszych wpływające na wydolność organizmu.

12. Rodzaje testów fizjologicznych oceniających sprawność osób starszych. Testy marszowe, testy cykloergometryczne, testy siły mięśniowej (statycznej i dynamicznej), testy równowagi, testy elastyczności tkanek miękkich, testy funkcjonalne). Fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń dla osób starszych.

13. Sposoby monitorowania programu ćwiczeń dla osób starszych (pomiary HR, BP, BW). Czynniki ryzyka i przeciwwskazania do ćwiczeń dla osób starszych. Warunki prowadzenia ćwiczeń fizycznych z osobami starszymi.

14. Test 6-minutowego marszu. Wykorzystanie kombinezonu geriatrycznego w celu symulowania zmian geriatrycznych u osób młodych i oceny ich wpływu na wskaźniki układu krążeniowo-odechowego i wydolność organizmu.

15. Kolokwium – fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń fizycznych u osób starszych.

OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA W SEMESTRZE:

FORMA AKTYWNOŚCIŚREDNIA LICZBA GODZIN NA ZREALIZOWANIE AKTYWNOŚCI
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim, w tym:
Godziny wynikające z planu studiów45
Konsultacje przedmiotowe0
Egzaminy i zaliczenia w sesji2
Inne0
Godziny bez udziału nauczyciela akademickiego wynikające z nakładu pracy studenta, w tym:
Przygotowanie się do zajęć, w tym studiowanie zalecanej literatury45
Opracowanie wyników8
Przygotowanie raportu, projektu, prezentacji, dyskusji0
Inne0
SUMARYCZNA LICZBA GODZIN DLA PRZEDMIOTU WYNIKAJĄCA Z CAŁEGO NAKŁADU PRACY STUDENTA100
SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU4

Literatura:

LITERATURA PODSTAWOWA:

1. Marchewka A, Dąbrowski Z, Żołądź JA. Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012.

2. Osiński W. Gerokinezjologia: Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.

3. Mucha D, Mikulakova W. Aktywność ruchowa w okresie starzenia jako element profilaktyki zdrowotnej. Wydawnictwo PPWSZ w Nowym Targu, Nowy Targ, 2014.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Kozłowski K, Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PWN, Warszawa, 1999.

2. Górski J, Celichowski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008.

3. Ganong WF, Luszawska-Pędzikiewicz D. Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2017.

4. Godlewski A, Traczyk WZ, Trzebski A, Gryczyński M, Gwóźdź B, Kaciuba-Uściłko H, Konturek S, Latkowski BJ, Lewartowski B, Nazar K, Niechaj AM. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-29
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Dziekańskie, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: MAREK BAWELSKI
Prowadzący grup: MAREK BAWELSKI, Mateusz Mardyła
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0