Fizjologia starzenia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | WKFA-SM>FIZSTA |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Fizjologia starzenia |
Jednostka: | Zakład Fizjologii i Biochemii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
4.00
|
Język prowadzenia: | polski |
KATEGORIA PRZEDMIOTU: | Przedmiot podstawowy |
CZAS TRWANIA PRZEDMIOTU: | semestr 03 |
FORMA ZAJĘĆ, LICZBA GODZIN: | Ćwiczenia |
METODY DYDAKTYCZNE: | (M13) Opis |
METODY OCENY - FORMUJĄCA: | (F1) Aktywność na zajęciach |
METODY OCENY - PODSUMOWUJĄCA: | (P4) Test |
Skrócony opis: |
INFORMACJE O NAUCZYCIELACH AKADEMICKICH OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA KARTĘ: dr Marek Bawelski (kontakt: marek.bawelski@awf.krakow.pl) OSOBY PROWADZĄCE PRZEDMIOT: dr Marek Bawelski (kontakt: marek.bawelski@awf.krakow.pl) mgr Mateusz Mardyła (kontakt: mateusz.mardyla@awf.krakow.pl) WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość podstaw fizjologii ogólnej człowieka i fizjologii wysiłku fizycznego. CELE PRZEDMIOTU: Cel 1. Zdobycie wiedzy i podstawowych umiejętności w zakresie oceny fizjologicznych reakcji organizmu u osób starszych. |
Pełny opis: |
TEMATYKA WYKŁADÓW (15h): 1. Podstawowe definicje związane z fizjologią starzenia się organizmu człowieka np. gerontologia, geriatria, starzenie się. Znaczenie aktywności fizycznej w profilaktyce niepełnosprawności osób starszych. 2. Starzenie się w aspekcie klinicznym. Zmiany cech somatycznych i składu ciała osób starszych. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego oraz narządów zmysłów: dotyku, wzroku (presbiopia), słuchu, węchu i smaku. 3. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: mięśniowego (zjawisko sarkopenii) i szkieletowego (zjawisko osteopenii i osteoporozy). Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: sercowo-krążeniowego i oddechowego. 4. Anatomiczne i fizjologiczne zmiany w układzie oddechowym determinujące wydolność organizmu człowieka będące następstwem procesu starzenia się. 5. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka. Maksymalna siła mięśni szkieletowych człowieka (MVC – maximal voluntary contraction). Maksymalna moc mięśni (MPO – maximal power output). 6. Zmiany VO2max wraz z upływem lat. Przyczyny zmniejszania się wartości VO2max u osób starszych. 7. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening siłowy, trening wytrzymałościowy. TEMATYKA ĆWICZEŃ (30h): 1. 1. Zajęcia organizacyjne, zasady realizacji zaliczenia ćwiczeń, zasady BHP w trakcie zajęć praktycznych. 2. Kombinezon geriatryczny jako metoda symulacji ograniczeń funkcjonalnych związanych z wiekiem. 3. Zmiany częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego, ocena reakcji ortostatycznej. 4. Porównanie reakcji organizmu w próbie Martinetta bez i z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego. 5. Ocena wyników próby Ruffiera bez i z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego. 6. Ocena wydolności organizmu i możliwości wykonania próby PWC 170 z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego. 7. Wielkość deficytu i długu tlenowego w wysiłku z symulacją ograniczeń funkcjonalnych, ocena kosztu energetycznego wysiłku marszowego. 8. Wielkość deficytu i długu tlenowego… cd. 9. Ocena wybranych aspektów funkcjonowania organizmu u osób starszych: - zaburzeń narządu równowagi (błędnika) na podstawie prób: Romberga, Unterbergera - badanie postawy ciała oraz sprawności podczas chodu - próba Babińskiego-Weilla (test chodu gwiaździstego). 10. Test „Wstań i idź” (Timed Up and Go Test), jako wyznacznik prawidłowych zdolności motorycznych podczas chodu. 11. Test 6-minutowego marszu. Wykorzystanie kombinezonu geriatrycznego w celu symulowania zmian geriatrycznych u osób młodych i oceny ich wpływu na wskaźniki układu krążeniowo-odechowego i wydolność organizmu. 12. Ocena wydolności tlenowej organizmu w próbie Astranda w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego. 13. Ocena wydolności tlenowej organizmu w próbie Margarii w trakcie symulacji z zastosowaniem kombinezonu geriatrycznego. 14. Test Fullerton (Senior Fitness Test). 15. Zajęcia zaliczeniowe. |
Literatura: |
LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Marchewka A, Dąbrowski Z, Żołądź JA. Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012. 2. Osiński W. Gerokinezjologia: Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015. 3. Mucha D, Mikulakova W. Aktywność ruchowa w okresie starzenia jako element profilaktyki zdrowotnej. Wydawnictwo PPWSZ w Nowym Targu, Nowy Targ, 2014. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Kozłowski K, Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PWN, Warszawa, 1999. 2. Górski J, Celichowski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008. |
Efekty uczenia się: |
EU1. Wiedza: Student definiuje pojęcia dotyczące czynności i funkcjonowania poszczególnych układów fizjologicznych u osób starszych. (KFOS2_W01, P7S_WG, P7U_W) (KFOS4_W01, P7S_WG, P7U_W) (KFOS6_W01, P7S_WK, P7U_W) EU2. Umiejętności: Student wykonuje podstawowe pomiary wskaźników fizjologicznych u osób starszych. (KFOS2_U01, P7S_UW, P7U_U) EU3. Umiejętności: Student interpretuje wyniki podstawowych wskaźników fizjologicznych u osób starszych podejmujących aktywność fizyczną i sporządza raport z ćwiczeń laboratoryjnych. (KFOS2_U01, P7S_UW, P7U_U) EU4. Kompetencje społeczne: Student zasięga opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu i jest gotowy do działań na rzecz promocji zdrowia osób starszych. (KFOS2_K01, P7S_KK, P7S_UK, P7U_K) (KFOS2_K05, P7S_KO, P7U_K) |
Metody i kryteria oceniania: |
OCENA FORMUŁUJĄCA : 1. Aktywność na zajęciach. OCENA PODSUMOWUJĄCA: 1. Test WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU: 1. Obecność i aktywność indywidualna i grupowa na zajęciach. 2. Zaliczenie testu. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2020/21" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-02-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Dziekańskie, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | MAREK BAWELSKI | |
Prowadzący grup: | ANDRZEJ MARKOWSKI | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-02-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
||||||||||||||||||||||||||
Typ zajęć: |
Dziekańskie, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|||||||||||||||||||||||||||
Koordynatorzy: | ANDRZEJ MARKOWSKI | |||||||||||||||||||||||||||
Prowadzący grup: | ANDRZEJ MARKOWSKI | |||||||||||||||||||||||||||
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |||||||||||||||||||||||||||
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie Wykład - Egzamin |
|||||||||||||||||||||||||||
Skrócony opis: |
INFORMACJE O NAUCZYCIELACH AKADEMICKICH OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA KARTĘ: dr Andrzej Markowski (kontakt: andrzej.markowski@awf.krakow.pl) OSOBY PROWADZĄCE PRZEDMIOT: dr Andrzej Markowski (kontakt: andrzej.markowski@awf.krakow.pl) WYMAGANIA WSTĘPNE: Znajomość podstaw fizjologii prawidłowej człowieka. CELE PRZEDMIOTU: Cel 1. Zdobycie wiedzy i podstawowych umiejętności w zakresie oceny fizjologicznych reakcji organizmu u osób starszych. |
|||||||||||||||||||||||||||
Pełny opis: |
TEMATYKA WYKŁADÓW (15h): 1. Podstawowe definicje związane z fizjologią starzenia organizmu człowieka: gerontologia, geriatria, starzenie się. Płaszczyzny starzenia się: biologiczna, psychologiczna, społeczno-socjalna. 2. Starzenie się w aspekcie klinicznym. Zmiany cech somatycznych i składu ciała osób starszych: wysokości i masy ciała. Zmiany starcze w obrębie skóry i jej wytworów: włosów i paznokci. 3. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego oraz narządów zmysłów: dotyku, wzroku (presbiopia), słuchu, węchu i smaku. 4. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: mięśniowego (zjawisko sarkopenii) i szkieletowego (zjawisko osteopenii i osteoporozy). 5. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: sercowo-krążeniowego i oddechowego. 6. Zmiany fizjologiczne wynikające z procesu starzenia się w obrębie układów: pokarmowego (przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, wątroba, trzustka) i wydalniczego (nerki). 7. Anatomiczne i fizjologiczne zmiany w układzie oddechowym determinujące wydolność organizmu człowieka będące następstwem procesu starzenia się. 8. Mechanika układu oddechowego, przyczyny zmian w podatności płuc, MIP (maximum inspiratory pressure – maksymalne ciśnienie wdechowe). 9. Immunologiczne zmiany w układzie oddechowym. Zmiany czynnościowe w płucach dotyczące TLC i jej składowych pod wpływem postępującego wieku. Zjawisko niedotlenienia, hipoksji i hiperkapnii. 10. Starzenie się a wydolność fizyczna człowieka. Maksymalna siła mięśni szkieletowych człowieka (MVC – maximal voluntary contraction). Maksymalna moc mięśni (MPO – maximal power output). 11. Zjawisko hipokinezy i jej wpływ na układ mięśniowy i nerwowy. 12. Postępujące zmiany VO2max wraz z upływem lat. Przyczyny zmniejszania się wartości VO2max u osób starszych. 13. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening siłowy. 14. Fizjologiczne podstawy treningu fizycznego osób w starszym wieku – trening wytrzymałościowy. 15. Kolokwium zaliczeniowe z przedmiotu. TEMATYKA ĆWICZEŃ (30h): 1. Zajęcia organizacyjne. Omówienie zasad BHP w trakcie realizacji zajęć praktycznych. 2. Ocena zaburzeń narządu równowagi (błędnika) u osób starszych na podstawie wybranych prób: Romberga, Unterbergera. 3. Próba Babińskiego-Weilla (test chodu gwiaździstego) – badanie postawy ciała oraz sprawności osób starszych podczas chodu. 4. Test „Wstań i idź” (Timed Up and Go Test), jako wyznacznik prawidłowych zdolności motorycznych podczas chodu u osób starszych. 5. Ocena chodu, równowagi i ryzyka upadków przy pomocy testu Tinetti (POMA). 6. Metoda pomiaru ciśnienia tętniczego krwi na podstawie metody Korotkowa oraz częstości skurczów serca metodą palpacyjną u seniorów. Próba czynnościowa układu krążenia na przykładzie próby Cramptona, sposób wyliczania wskaźnika Cramptona (IC) w celu oceny sprawności układu naczyniowego na zmienne ciśnienie ortostatyczne łożyska naczyniowego. 7. Ocena stanu funkcjonalnego naczyń krwionośnych obwodowych na podstawie testów: Allena, Adsona i Homansa. 8. Kolokwium – próby czynnościowe w ocenie układów: nerwowego i krążenia u osób starszych. 9. Fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń fizycznych u osób starszych. 10. Wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych na zmniejszenie wydolności organizmu osób starszych. Przyczyny ograniczania aktywności fizycznej przez osoby starsze. Patofizjologiczne skutki ograniczania aktywności fizycznej przez osoby starsze. 11. Zmiany fizjologiczne w poszczególnych układach u osób starszych wpływające na wydolność organizmu. 12. Rodzaje testów fizjologicznych oceniających sprawność osób starszych. Testy marszowe, testy cykloergometryczne, testy siły mięśniowej (statycznej i dynamicznej), testy równowagi, testy elastyczności tkanek miękkich, testy funkcjonalne). Fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń dla osób starszych. 13. Sposoby monitorowania programu ćwiczeń dla osób starszych (pomiary HR, BP, BW). Czynniki ryzyka i przeciwwskazania do ćwiczeń dla osób starszych. Warunki prowadzenia ćwiczeń fizycznych z osobami starszymi. 14. Test 6-minutowego marszu. Wykorzystanie kombinezonu geriatrycznego w celu symulowania zmian geriatrycznych u osób młodych i oceny ich wpływu na wskaźniki układu krążeniowo-odechowego i wydolność organizmu. 15. Kolokwium – fizjologiczne podstawy programowania ćwiczeń fizycznych u osób starszych. OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA W SEMESTRZE:
|
|||||||||||||||||||||||||||
Literatura: |
LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Marchewka A, Dąbrowski Z, Żołądź JA. Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2012. 2. Osiński W. Gerokinezjologia: Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015. 3. Mucha D, Mikulakova W. Aktywność ruchowa w okresie starzenia jako element profilaktyki zdrowotnej. Wydawnictwo PPWSZ w Nowym Targu, Nowy Targ, 2014. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Kozłowski K, Nazar K. Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PWN, Warszawa, 1999. 2. Górski J, Celichowski J. Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2008. 3. Ganong WF, Luszawska-Pędzikiewicz D. Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2017. 4. Godlewski A, Traczyk WZ, Trzebski A, Gryczyński M, Gwóźdź B, Kaciuba-Uściłko H, Konturek S, Latkowski BJ, Lewartowski B, Nazar K, Niechaj AM. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-29 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Dziekańskie, 30 godzin
Wykład, 15 godzin
|
|
Koordynatorzy: | MAREK BAWELSKI | |
Prowadzący grup: | MAREK BAWELSKI, Mateusz Mardyła | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Dziekańskie - Zaliczenie Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie.